Osteochondroza kręgosłupa to zespół zmian dystroficznych i zwyrodnieniowych w krążkach międzykręgowych i przyległych powierzchniach trzonów kręgów związanych z destrukcją tkanek i zaburzeniem ich struktury. W zależności od stopnia uszkodzenia można wyróżnić osteochondrozę szyjną, piersiową i lędźwiową.
Objawy
Głównymi objawami, dzięki którym można założyć obecność osteochondrozy kręgosłupa szyjnego, jest lokalna zmiana konfiguracji jednego z segmentów kręgosłupa (rozwój lordozy, kifozy lub skoliozy) - wyraźna wizualna krzywizna kręgosłupa w płaszczyźnie podłużnej lub poprzecznej. Drugim najczęstszym objawem jest zespół bólowy, który można zlokalizować nie tylko w okolicy kręgów, ale także w obszarach ciała unerwionych przez odpowiedni korzeń nerwowy. Kolejną skargą tych pacjentów jest uczucie dyskomfortu i uczucie zmęczenia szyi.
W przypadku osteochondrozy szyjnej ból z reguły objawia się w okolicy szyi i można go podawać na ramię i łopatkę, można go pomylić z bólem w zawale mięśnia sercowego, ponieważ ma podobne objawy. Również osteochondrozie szyjnej mogą towarzyszyć częste bóle głowy, zawroty głowy. Kiedy tętnice zaopatrujące mózg są ściśnięte (ściśnięte), mogą pojawić się oznaki nieprawidłowego funkcjonowania mózgu (objawy neurologiczne): omdlenia, nudności, szumy uszne, zmiany nastroju, niepokój i inne.
W zależności od nasilenia bólu dzielą się na 3 stopnie:
- Ból pojawia się tylko przy wyraźnych ruchach kręgosłupa;
- Ból łagodzi pewna pozycja kręgosłupa;
- Ból jest trwały.
Formularze
W zależności od zespołów spowodowanych osteochondrozą istnieją:
- Zespoły uciskowe - występują przy ucisku (radikulopatia - ucisk korzeni nerwowych, mielopatia - ucisk mięśni, układ nerwowo-naczyniowy - ucisk naczyń krwionośnych i nerwów);
- Odruch (mięśniowo-toniczny, neurodystroficzny, nerwowo-naczyniowy);
- Zespół mioadaptacyjny (nadmierny wysiłek zdrowych mięśni, gdy przejmują one funkcje dotkniętych mięśni).
Powoduje
Mechanizmem rozwoju choroby jest uszkodzenie krążka międzykręgowego z różnych przyczyn i jego przemieszczenie z utratą funkcji amortyzacyjnych (łagodzących nacisk) kręgosłupa. Bezpośrednią przyczyną uszkodzenia krążka mogą być związane z wiekiem zmiany zwyrodnieniowe związane z upośledzeniem dopływu krwi do krążków międzykręgowych, uszkodzenia mechaniczne spowodowane urazami oraz silny wysiłek fizyczny na kręgosłup – np. z nadwagą.
Ważną rolę w rozwoju osteochondrozy odgrywa siedzący tryb życia, w którym dochodzi do naruszenia dopływu krwi i funkcjonowania stawów międzykręgowych. Mechanizm rozwoju choroby jest następujący: jeśli włóknisty pierścień łączący trzony kręgów jest uszkodzony, krążek międzykręgowy jest popychany tam iz powrotem - do światła kanału kręgowego lub bocznie - z utworzeniem krążka środkowego i bocznego przepukliny. Krążek można wepchnąć do samego trzonu kręgu, tworząc przepuklinę Schmorla - mikroskopijne pęknięcia tkanki chrzęstnej krążka międzykręgowego w gąbczastą tkankę kości kręgowej. W przypadku tylnego przemieszczenia krążka możliwe jest uciskanie rdzenia kręgowego i wystających z niego korzeni, z rozwojem typowego zespołu bólowego.
Diagnostyka
Rozpoznanie osteochondrozy kręgosłupa przeprowadza się na podstawie skarg, danych z wywiadu, badania klinicznego i instrumentalnych metod badania. Środki diagnostyczne mają na celu ustalenie przyczyn, które doprowadziły do rozwoju objawów neurologicznych.
Z anamnezy można dowiedzieć się o obecności urazu, charakterze pracy - ciągłym przeciążeniu fizycznym (podnoszenie ciężarów), złej postawie, osobliwościach pracy i pozycji kręgosłupa przy stole i podczas chodzenia, obecność infekcji.
Ogólne badania kliniczne (kliniczne badanie krwi, ogólna analiza moczu), biochemiczne badanie krwi nie mają niezależnej wartości. Są przepisywane w celu oceny aktualnego stanu, zdiagnozowania choroby podstawowej i pojawiających się powikłań.
Rozpoznanie opiera się na obrazie klinicznym choroby i jest prowadzone metodą sekwencyjnego wykluczania chorób o podobnych objawach klinicznych. Spośród instrumentalnych metod diagnostycznych najczęstszym i dostępnym jest badanie rentgenowskie (spondylografia jest badaniem bez kontrastu). Odzwierciedla zwężenie przestrzeni międzykręgowych i pozwala na identyfikację osteofitów (narośli kostnych) na trzonach kręgów, ale daje tylko pośrednią informację o stopniu uszkodzenia krążków międzykręgowych.
Dokładną diagnozę można postawić za pomocą diagnostyki obrazowej CT i MRI (obrazowania komputerowego i rezonansu magnetycznego), nawet we wczesnym stadium choroby. CT pozwala na określenie minimalnych anomalii w tkankach kostnych i chrzęstnych, MRI - w celu uszczegółowienia struktur tkanek miękkich oraz określenia lokalizacji przepukliny krążka międzykręgowego.
Dwustronne USG tętnic mózgowych wykonuje się, jeśli istnieje podejrzenie naruszenia dopływu krwi do mózgu.
Diagnozę różnicową przeprowadza się z chorobami, które mają podobne objawy kliniczne: patologie przebiegające z bólem promieniującym do barku i okolicy łopatki (choroby wątroby, pęcherzyka żółciowego, zapalenie trzustki - zapalenie trzustki); zapalenie węzłów chłonnych szyjnych - wzrost węzłów chłonnych szyjnych, reumatoidalne zapalenie stawów; choroby onkologiczne (guzy kręgów, korzeni, rdzenia kręgowego i błon), guzy gardła i przestrzeni gardłowej, rak Pancosta (ucisk splotu ramiennego w raku górnego płata płuc), przerzuty w odcinku szyjnym; gruźlicze zapalenie stawów kręgosłupa - choroba zapalna kręgosłupa wywołana przez prątki gruźlicy; torbiele pajęczynówki; pseudotorbiele opony twardej; anomalie kręgosłupa; fibromialgia to choroba powodująca bóle mięśni, więzadeł i ścięgien, zespół ucisku wylotu klatki piersiowej – zaburzenie spowodowane nadmiernym uciskiem na wiązkę nerwowo-naczyniową przechodzącą między mięśniami pochylnym przednim i środkowym, nad pierwszym żebrem i pod obojczykiem, mięsień mięśniowo-powięziowy szyi zespół i obręcz barkowa - przewlekły, patologiczny stan spowodowany powstawaniem miejscowych skurczów mięśni lub pieczęci, reprezentowanych przez punkty bólowe.
Zastosowano główne testy laboratoryjne:
- Kliniczne badanie krwi;
- Chemia krwi.
W głównych badaniach instrumentalnych wykorzystano:
- RTG kręgosłupa (spondylografia);
- Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI);
- Tomografia komputerowa (CT);
- Ultradźwiękowe skanowanie dwustronne tętnic mózgu (jeśli podejrzewa się naruszenie dopływu krwi do mózgu).
Wykorzystano dodatkowe badania instrumentalne:
- Densytometria - pomiar gęstości kości (wg wskazań).
Leczenie
Leczenie osteochondrozy kręgosłupa całkowicie zależy od stadium i stopnia rozwoju osteochondrozy. Na początkowym etapie możliwe jest stosowanie środków profilaktycznych, ćwiczeń fizjoterapeutycznych, ćwiczeń na symulatorach i fitnessu. W przypadku silnego zespołu bólowego pacjent potrzebuje odpoczynku fizycznego. Przepisywane są leki przeciwzapalne i przeciwskurczowe. Możliwe jest wykonanie blokad przykręgowych za pomocą środków znieczulających, aby otworzyć krąg patologiczny, gdy ból powoduje skurcz mięśni, podczas gdy krążek międzykręgowy jest silniej ściskany, co z kolei zwiększa sam ból.
Maści rozgrzewające nakłada się miejscowo na skórę w okolicy kręgosłupa, aby poprawić miejscowe ukrwienie i zmniejszyć obrzęk tkanek. Ci pacjenci są pokazywani w gorsetach. U pacjentów z początkowym etapem rozwoju osteochondrozy skuteczne są chondroprotektory - leki poprawiające odbudowę tkanki chrzęstnej, a także leki poprawiające miejscowe ukrwienie, venotonics, witaminy z grupy B. W przypadkach, gdy zespół bólowy się nie zatrzymuje medycznie od dłuższego czasu i istnieje klinika ucisku korzenia rdzenia kręgowego z przepukliną międzykręgową, pokazano chirurgiczne usunięcie uszkodzonego krążka międzykręgowego. W przypadkach całkowitego ucisku rdzenia kręgowego przez dysk wskazana jest wczesna operacja.
Nie należy czekać, aż osoba zacznie spontanicznie oddawać mocz lub wypróżniać się - w tym przypadku uszkodzenie rdzenia kręgowego może być już nieodwracalne. Jako zabiegi fizjoterapeutyczne zaleca się magnetoterapię, ultradźwięki, masaż, terapię manualną, akupunkturę i ćwiczenia fizjoterapeutyczne.
Komplikacje
Możliwa dystonia wegetatywno-naczyniowa i zaburzenia pracy serca, udar naczyniowo-mózgowy, niedociśnienie i nadciśnienie (spadek i wzrost ciśnienia krwi), zaburzenia przedsionkowe (upośledzona koordynacja ruchów), zespół tętnic kręgowych (choroba spowodowana zwężeniem tętnicy kręgowej), okołostawowe (choroba upośledzona ruchowo) staw barkowy.
Profilaktyka
Aby zapobiegać osteochondrozie, należy zająć się czynnikami ją wywołującymi, a mianowicie: unikaniem urazów kręgosłupa, obciążeniem kręgosłupa (podnoszenie ciężarów) i walką z nadwagą. Osobom, które już cierpią na początkowy etap osteochondrozy, zaleca się noszenie gorsetów w domu oraz podczas wysiłku fizycznego. Aby kręgosłup mógł odpocząć podczas snu, zaleca się spać na materacach ortopedycznych i poduszkach.
Jakie pytania należy zadać lekarzowi
Czy istnieją ćwiczenia pomagające złagodzić objawy?
Jakie leki pomogą poradzić sobie z osteochondrozą kręgosłupa szyjnego?
Co się stanie, jeśli nie zaczniesz leczyć choroby na czas?
Porady dla pacjentów
Ćwiczenia, utrata masy ciała w obecności nadwagi, stosowanie zimnych lub ciepłych okładów pomagają złagodzić objawy osteochondrozy odcinka piersiowego kręgosłupa. Ważne jest również prawidłowe odżywianie, monitorowanie kręgosłupa, leczenie chorób przewlekłych i unikanie kontuzji.